Bushido24.pl – Wschodnie sztuki walki » Urazy mięśni w praktyce sparingowej

Urazy mięśni w praktyce sparingowej

20 listopada, 2009 autor dacheng

Często w praktyce sparingowej zdarza nam się doświadczyć efektu skutecznego trafienia w mięsień, np. przy klasycznym low kicku w udo. W sztukach walki z upodobaniem odwołujemy się do pojęcia punktów lub obszarów wrażliwych, zazwyczaj pokrywających się z miejscami płytkiego przebiegu nerwów. Oddziaływanie na obszary wrażliwe wydaje się bardziej prawdopodobne niż na punkty wrażliwe, z punktu widzenia praktyki sparringowej w Yiquan i innych sztukach walki.

MECHANIZMY USZKODZEŃ NERWU W WYNIKU TRAFIENIA

Trwałe porażenie nerwu w wyniku jego uszkodzenia, czego efektem jest ból, uczucie drętwienia lub wrażenie bólu w dalszej części kończyny (tzw. ból promieniujący) i póź niejszy niedowład kończyny.

Przejściowe, krótkotrwałe porażenie nerwu objawiające się szybko ustępującym bólem i drętwieniem, bez uszkodzenia mięśnia. Przykładem może być stosunkowo słabe uderze nie w okolice łokcia bez jego stłuczenia.

Przejściowe, długotrwałe porażenie nerwu wynikające z trafienia w okoliczne tkanki i pośrednie podrażnienie nerwu poprzez obrzęk tych tkanek, w tym mięśnia.

Zdarza się kombinacja podrażnienia bezpośredniego i pośredniego. Z tego względu należy przyjrzeć się mechanice urazu mięśnia w wyniku trafienia.

MECHANIKA URAZU MIĘŚNIA W WYNIKU TRAFIENIA

Zarówno uderzenia jak i przeciążenia mięśnia mogą powodować urazy o identycznym charakterze i porównywalnym zasięgu. Ich efektem jest krwawienie wewnętrzne i obrzęk.

Bezpośrednia siła działająca na ciało może spowodować podskórne sińce i, co ważniejsze, krwiaki w obrębie położonych głębiej mięśni. Uraz mięśni związany jest w tym wypadku z uszkodzeniem włókien mięśniowych i małych naczyń krwionośnych, a więc wylewem krwi do tkanki. (1)

Uraz bezpośredni (stłuczenie) uszkadza najgłębsze włókna, przylegające do powierzchni kości. Można przyjąć, że ciśnienie jest przenoszone z powierzchni do warstw mięśni, tak jak by to były warstwy płynu, aż dojdzie do wyhamowania fali ciśnienia na poziomie kości – przez co przylegające warstwy mięśni ulegają przyciśnięciu do sztywnej kości i uszkodzeniu.

Stłuczenia mięśni są powszechnie lekceważone w świecie sportowym, gdyż uszkodzenia poło żone są z reguły głęboko i na skórze nie pojawia się żaden krwiak. Co więcej, to uszkodzenie mięśni jest odwrotnie proporcjonalne do stopnia kurczu mięśni w momencie zadziałania urazu, przez co im większe rozluźnienie mięśni, tym bardziej intensywna fala ciśnienia sięgająca głębokich warstw. Uszkodzenie tkanek jest także bezpośrednio proporcjonalne do działającej siły i unaczynienia, tj. przepływu krwi w momencie uszkodzenia.

Udo, stanowi częste miejsce urazów u sportowców, zwłaszcza w grach zespołowych, a miej scowy ból i sztywność, spowodowana krwiakami w mięśniu, określana jest często terminem „Charley horse” (3), lub „zakorkowanym udem”. (5)

PIERWSZA FAZA POSTĘPOWANIA

Działanie nasze w pierwszej kolejności powinno polegać na jak najszybszym zahamowaniu krwawienia, aby ograniczyć obszar powstającego krwiaka.

Służą temu zimne okłady i ewentualny miejscowy ucisk, oraz odciążenie z użyciem kul inwalidzkich włącznie. (5)

W ciągu pierwszych 48 godzin po urazie wskazane jest unieruchomienie kończyny.

Miejscowo stosuje się krioterapię – przykładając okłady wysychające, worki z lodem.(4)

W tym celu stosuje się sformalizowane procedury postępowania.

Starsza reguła trzech U:

– Unieruchomienie,
– Uciśnięcie,
– Uniesienie (2)

lub nowsza procedura OLUP (1):

Opuchlizna pojawia się zazwyczaj w ciągu pierwszych sekund po urazie, pamiętaj, więc by działać od razu. Nie czekaj na przybycie lekarza.

ODPOCZYNEK. Należy wyeliminować całkowicie ruchy uszkodzoną częścią ciała.

Postulat ten oznaczałby konieczność przerwania sparingu po jednorazowym skutecznym tra fieniu. W praktyce można próbować ograniczyć wpływ ambicji „bycia twardzielem” podczas trenin gu, ale na pewno nikt nie zdecyduje się na takie działanie podczas zawodów.

LÓD. Należy położyć na tę część ciała mokry ręcznik. Jeśli to możliwe, powinna to być to rebka z lodem lub lód zawinięty w ręcznik.

Nie wolno kłaść lodu bezpośrednio na powierzchnię skóry (to samo dotyczy torebki z lodem), gdyż może to spowodować odmrożenie. Istnieją specjalne zimne opatrunki wielokrotnego użytku dla sportowców, dostępne w aptekach. Warto, aby w miejscu treningu było coś takiego.

UCIŚNIĘCIE. W celu uciśnięcia kontuzjowanego miejsca należy owinąć je bandażem ela stycznym.

Należy uważać, aby nadmiernym uciskiem nie spowodować upośledzenia lub odcięcia dopły wu krwi do uszkodzonego obszaru. Oznakami tej sytuacji będą: ból, brak czucia, skurcze, zasinienie, obniżenie temperatury kończyny w porównaniu do kończyny przeciwległej. Jeśli wystąpi którykol wiek z tych objawów, należy natychmiast poluzować lub ściągnąć bandaż. Należy pozostawić lód i bandaż na około 30 minut.

PODNIESIENIE. Należy utrzymywać kontuzjowane miejsce powyżej poziomu klatki pier siowej.

W celu rozgrzania skóry i przywrócenia normalnego krążenia krwi należy rozwiązać bandaż na 15 minut. Powtarzać procedurę co 3-4 godziny. Jeśli kontuzjowane miejsce nadal puchnie lub wzmaga się ból, należy zgłosić się do lekarza ( o ile nie zrobiono tego wcześniej).

W razie poważnej kontuzji można stosować procedurę OLUP przez 2-3 doby ( po konsultacji z lekarzem).

Dalsze leczenie zależy od tego, jaka struktura anatomiczna została uszkodzona.

PODSTAWY DALSZEGO LECZENIA KRWIAKÓW MIĘŚNI

Celem leczenia usprawniającego jest złagodzenie bólu, ograniczenie rozległości obrażeń, przyspieszenie resorpcji krwiaka oraz zapobieżenie powstaniu przykurczu mięśniowo-stawowego. (4)

Po 2-3 dniach wdraża się ćwiczenia czynne w odciążeniu, wprowadza się zabiegi cieplne (pa rafinowanie), masaż wirowy, a w razie potrzeby – pełne formy fizykoterapii, takie jak diadynamik i te rapia polem magnetycznym (4), aby przyśpieszyć ewakuację uformowanego krwiaka i nie dopuścić do jego otorbienia się.

Kiedy tylko ustąpią ból i opuchlizna, można rozpocząć lekkie ćwiczenia.

Ich intensywność powinna być ograniczona bólem. To znaczy ruch powinien odbywać się tyl ko w granicach, w których ćwiczący nie odczuwa bólu. Zakres ruchu należy stopniowo zwiększać, do momentu osiągnięcia pełnej sprawności. Dopiero wtedy można podjąć bardziej wytężony wysiłek fi zyczny, przewidziany w programie treningowym.

Mimo to, nie da się uniknąć przynajmniej jednodniowej przerwy w treningach.

Warto zauważyć, że bogactwo metod treningowych, oferowanych przez Yiquan, ze szczegól nym uwzględnieniem zhan zhuang (specyficznych ćwiczeń pozycyjnych), pozwala na zminimalizowa nie przerwy i kontynuowanie ćwiczeń, w ograniczonym zakresie.

DOSTĘPNE ŚRODKI FARMAKOLOGICZNE

Należy zauważyć również, że każdy uraz prowadzi do rozwinięcia się w organizmie miejsco wego procesu zapalnego. Warto, więc rozważyć możliwość zażycia w pierwszej fazie preparatów za wierających paracetamol, znoszących ból, a nie wpływających na krzepliwość krwi. Po trzech dobach można zastosować aspirynę lub preparaty zawierające ibuprofen.

Często nie zdajemy sobie sprawy z korzyści płynących z podania aspiryny.

– Jest to doskonały środek przeciwbólowy,
– Posiada silne działanie przeciwzapalne,
– Szybko obniża podwyższoną temperaturę ciała,
– Jest stosunkowo bezpieczna (jeśli użyta właściwie i w dozwolonej dawce) (1) – najczęściej przeciwwskazaniem jest choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy i niektóre zaburzenia krzepnięcia krwi.

Zarówno aspiryna jak i preparaty zawierające ibuprofen powodują obniżenie krzepliwości krwi i przyśpieszają ewakuację istniejącego uformowanego krwiaka. Natomiast podana zbyt wcześnie od zaistnienia urazu mogłaby spowodować przedłużenie krwawienia ze stłuczonego miejsca i przy czynić się do powstania jeszcze większego krwiaka.

Warto jednak pamiętać, że nawet leki sprzedawane w każdym sklepie i kiosku, nie pozostają obojętne dla organizmu i należy je stosować zgodnie ze wskazaniami.

Działanie przeciwzakrzepowe i dlatego ułatwiające ewakuację krwiaka wykazują również pre paraty heparyny stosowane w tym przypadku zewnętrznie w postaci kremu lub żelu, np.: Heparyn-Ha sco, Heparinian, Heparizen, Lioton. Stosuje się je jak aspirynę, czyli po 3 dobach od urazu.

Przy obrzękach i krwiakach pourazowych poleca się także:

– preparaty zawierające wyciąg z kasztanowca w formie żelu do użytku zewnętrznego lub table tek do przyjmowania (doustnie działa przeciwzapalnie, przeciwobrzękowo poprawia elastycz ność naczyń), np.: Aescin, Esceven,
– preparaty wapnia,
– preparaty zawierające rutynę,
– wyciągi z arniki formie maści lub płynu do wykonywania okładów.
– Wyciągi alkoholowe z kwiatów i koszyczków arniki są stosowane zewnętrznie jako leki prze ciwzapalne i antyseptyczne w stłuczeniach, opuchnięciach, w chorobach jamy ustnej. Pobudzają ukrwienie i przyspieszają gojenie, ułatwiają wchłanianie wybroczyn, zmniejszają bóle artretyczne. Stosowane są w postaci okładów, nacierań lub maści. (6)

NIE NALEŻY!

Nie wolno ogrzewać (żadne gorące kąpiele!), żadnego „rozchodzenia” ani masaży, sprzyjają cych dalszemu wypływowi (wynaczynianiu się) krwi do uszkodzonych tkanek.

Efektem takiego postępowania byłaby twarda, wrażliwa na dotyk opuchlizna wynikająca z wlania się do mięśnia krwi z uszkodzonych naczyń krwionośnych. Dalszym efektem byłoby powięk szanie i „spływanie” krwiaka wewnętrznego, tworzenie się nieprawidłowej blizny w mięśniu i utraty jego elastyczności, a w konsekwencji siły i funkcji.

Inne komplikacje to infekcja, tworzenie się torbieli, zakrzepowe zapalenie żył oraz kostniejące zapalenie mięśni. (5)

Powstałe w ten sposób skostnienie pozaszkieletowe pomimo operacyjnego usunięcia może z dużym prawdopodobieństwem ponownie się odtworzyć prowadząc do trwałego kalectwa. (2)

ASPEKTY PSYCHOLOGICZNE

Często niestety zdarza się lekceważenie lub nawet ukrywanie powstałych podczas ćwiczeń urazów.

Warto byłoby uświadomić sobie rzeczywiste przyczyny urazu i wyciągnąć właściwe wnioski.

Należy jednoznacznie stwierdzić, że uraz mięśnia może być wynikiem niedostatecznej spraw ności naszego ciała:

– niedostateczna szybkość,
– niedostateczna wytrzymałość wysiłkowa,
– niedostateczna siła.

Te braki mogą wynikać zarówno z:

– błędów treningowych (między innymi bagatelizowanie osobniczych ograniczeń treningo wych),
– niedostatecznego zaangażowania,
– naturalnych ograniczeń biologicznych, takich jak: genetyka, wiek, aktualny stan zdrowia.

Wytrenowany zawodnik potrafi bez uszczerbku na zdrowiu przyjąć i zamortyzować kilka – na wet dość mocnych uderzeń w okolice nerwu. Odporność jego zależy jednak od głębokości położenia nerwu (cecha wrodzona), grubości osłaniających go mięśni (cecha wrodzona lub wytrenowana), ewen tualnie grubości osłaniającej tkanki tłuszczowej, siły mięśni i ich zdolności do szybkiego napinania, oraz wytrzymałości.

Warto tu podkreślić rolę wytrzymałości, gdyż pomijając przypadki spektakularnych trafień w pierwszej fazie sparringu, efekt kolejnych trafień zdecydowanie narasta w miarę zmęczenia wynikają cego z czasu trwania sparringu. Typowym przykładem może być efekt kolejnego trafienia low kic kiem w udo. W miarę narastania zmęczenia spada zarówno nasza szybkość jak i siła mięśni, i po prze kroczeniu określonej indywidualnie liczby otrzymanych trafień nawet niezbyt silne kopnięcie powo duje uraz typu 3. Tego typu sytuacji doświadczył chyba każdy trenujący jakikolwiek sport kontakto wy. Zazwyczaj jednak ponosi nas ambicja i wykazując się „hartem ducha” nie tylko kontynuujemy sparring i trening, ale również usiłujemy często zachować normalną częstotliwość i intensywność treningów.

Świadome i odpowiedzialne ćwiczenie z partnerem uchroni nas przed uszkodzeniem ciała, a jednocześnie pozwoli podnieść próg tolerancji bólu, którego nie należy mylić z brakiem jego odczu wania.

Autor opracowania: Jacek Drabarczyk – Akademia Yiquan

BIBLIOGRAFIA

David Kennedy, Peter Fitzgerald – „Urazy i kontuzje sportowe u dzieci”, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2001,

„Droga ku zdrowiu”, pod redakcją Jerzego Sołtysiaka, Instytut wydawniczy związków zawo dowych, Warszawa 1983,

Artur Dziak, Samer Tayora – „Urazy i uszkodzenia w sporcie”, Wydawnictwo Kasper, Kra ków 1999,

„Podstawy chirurgii, podręcznik dla lekarzy specjalizujacych sie w chirurgii ogólnej”, pod re dakcją Jacka Szmidta oraz Zbigniewa Grucy, Marka Krawczyka, Jarosława Kużdżała, Pawła Lampego i Jerzego Polańskiego, Medycyna Praktyczna, Kraków 2003,

„Praktyka ogólna lekarza rodzinnego”, John Murtagh, redakcja naukowa wydania polskiego Marek Sikorski, Wydawnictwo Czelej Sp. z o.o. 1998

„Encyklopedia zielarstwa i ziołolecznictwa”, pod redakcją Haliny Strzeleckiej i Józefa Kowal skiego, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa 2000

Tagi: kontuzja, kontuzje, uraz, urazy

Bushido24.pl - Wschodnie Sztuki Walki

Komentarze wy��czone.

Kategorie

Archiwum

Urazy mięśni w praktyce sparingowej

Patrnerska strona