Bushido24.pl – Wschodnie sztuki walki » Tradycja chiÅ„skich zapasów
Regulamin - Loguj/Wyloguj

Tradycja chińskich zapasów

29 listopada, 2009 autor dacheng

W najbardziej zamierzchłych czasach człowiek, by przeżyć, musiał walczyć. Walczyć ze zwierzętami, a także z innymi luźmi. Czasem wykorzystywał przedmioty, czasem zaś jedyną bronią jaką posiadał było jego własne ciało.


DziÅ› popularne sÄ… rozmaite odmiany sztuk walki, w których na pierwszym planie znajdujÄ… siÄ™ uderzenia lub kopniÄ™cia. Wydaje siÄ™ jednak, że sÄ… one tworem stosunkowo późnym, zaawansowanym. PodkreÅ›lajÄ… bowiem takie sposoby użycia ciaÅ‚a, które wymagajÄ… dÅ‚ugotrwaÅ‚ego, specjalnego treningu. Obserwacja walki osób, które nie uprawiaÅ‚y żadnej sztuki walki wskazuje, że o ile nie trzymajÄ… w rÄ™ku jakiejÅ› broni, którÄ… mogÄ… uderzać, to wiÄ™cej miejsca wÅ›ród ich akcji zajmujÄ… uchwycenia, „siÅ‚owanie siÄ™” i próby unieruchomienia lub obalenia przeciwnika, i dopiero wtedy ewentualne uderzenia. Taki „zapaÅ›niczy” sposób walki wydaje siÄ™ być bardziej pierwotny. Można wiÄ™c domniemywać, że różne formy zapasów istniaÅ‚y już w najdawniejszych czasach.

Starożytne chińskie zapasy
NajwczeÅ›niejsze w Chinach wzmianki o zapasach znaleźć można w klasycznej, konfucjaÅ„skiej „KsiÄ™dze rytuałów”. OkreÅ›la siÄ™ je tam mianem jueli i wymienia obok Å‚ucznictwa i sztuki powożenia wozami bojowymi, jako jeden z elementów wyszkolenia wojownika.

W okresie Qin (221-207 p.n.e.) i Han (202 p.n.e.- 220 n.e.) zapasy oprócz wykorzystania w szkoleniu wojskowym miały już także funkcję rytualną i rozrywkową. Pojedynki zapaśnicze zaczęły towarzyszyć uroczystościom religijnym oraz przyjęciom dworskim. Zaczęto wówczas w stosunku do nich używać także nazwy xiangpu. Zachowane ryciny z tego okresu nasuwaja nieodparte skojarzenia ze współczesnym japońskim sumo.

Z Epoki Trzech Królestw (220-280) pochodzą pierwsze wzmianki o zapasach kobiet.

Z niewielkiej ilości materiałów z okresu Dynastii Północnych i Południowych (420-589) wnioskować można o pewnym zastoju w rozoju zapasów w tym czasie. Ponowny rozkwit nastąpił w epokach Sui (589-618) i Tang (618-907). Wielkie zawody organizowane były w połowie pierwszego i siódmego miesiąca według kalendarza księżycowego. Okazję dla zawodów stanowiły także ceremonie religijne i dworskie. Niekiedy brali w nich udział dostojnicy, a nawet cesarze.

Starożytne chińskie zapasy
PoczÄ…wszy od okresu PiÄ™ciu Dynastii (907-960) w treningu zapasów wiÄ™kszy nacisk niż na siłę zaczÄ™to kÅ‚aść na zrÄ™czność i szybkość. Powstałą pierwsza książka poÅ›wiÄ™cona wyłącznie zapasom, zatytuÅ‚owana „Jiaoli ji”. Podczas gdy wczeÅ›niej w pojedynkach zapaÅ›niczych stosowano niekiedy uderzenia i niebezpieczne chwyty, w wyniku czego zawodnicy odnosili poważne obrażenia, a pojedynki zakoÅ„czone Å›mierciÄ… któregoÅ› z nich nie byÅ‚y rzadkoÅ›ciÄ…, teraz powstaÅ‚y regulaminy, które Å›ciÅ›le okreÅ›laÅ‚y techniki zakazane.

W epoce Song (960-1279) powstaÅ‚o wiele stowarzyszeÅ„ zapaÅ›niczych. WielkÄ… popularność uzyskaÅ‚y zapasy damskie. Kobiety i dzieci startowaÅ‚y w zawodach w odpowiednich kategoriach. IstniaÅ‚y wÄ™drowne grupy, zarabiajÄ…ce dawaniem pokazów walk zapaÅ›niczych. Pokazy te, odbywajÄ…ce siÄ™ na ulicach, placach, targach, rozpoczynaÅ‚y zwykle kobiety, by przyciÄ…gnąć uwagÄ™ widzów. W epoce tej podkreÅ›lano szczególne znaczenie szybkoÅ›ci w walce. Do dziÅ› zachowaÅ‚y siÄ™ nazwiska wielkich mistrzów tej ery, zwykle wymieniane z przydomkiem „szybki”, np.: Szybki Zhou, Szybki Dong, Szybki Wang.

W poczÄ…tkowym okresie dynastii Yuan (1279-1368) rozwój zapasów zostaÅ‚ na pewien czas zahamowany. W poÅ‚owie tej epoki można już jednak mówić o ponownym rozkwicie. Zapasy damskie miaÅ‚y jeszcze duże znaczenie. W „Opisaniu Å›wiata” Marco Polo wspomina o mongolskiej księżniczce, którÄ… konkurent do jej rÄ™ki musiaÅ‚ pokonać w zapasach, by jÄ… pojąć za żonÄ™.

W epoce Ming (1368-1644) zapasy były ważnym elementem oficjalnego programu przygotowania wojskowego. Upadać zaczęły natomiastt zapasy damskie, które przetrwały tylko wśród mniejszości narodowych na obrzeżach cesarstwa.

Starożytne chińskie zapasy
Okres panowania mandżurskiej dynastii Qing (1644-1911) miał ogromne znaczenie dla rozwoju i wzbogacenia chińskich zapasów. Mandżurscy artystokraci byli wielkimi miłośnikami zapasów. Ich mandżurska odmiana, zwana buku, kładła duży nacisk na chwyty za nogi i podcięcia. Na organizowane przez Mandżurów zawody często przybywali przedstawiciele zapasów mongolskich. Z reguły jednak przegrywali w starciu z mandżurskimi zawodnikami buku. Pojedynki te przyczyniały się do wymiany elementów i wzajemnego wzbogacenia zapasów chińskich, mandżurskich i mongolskich.

Na początku XX wieku zapasy w Chinach (zwane teraz shuai-jiao) utraciły w dużym stopniu swą poprzednią popularność. Rzadko organizowano zawody. Centralny instytut Guoshu (Kuo-shu) w 1928 i 1933 roku przeprowadził państwowe egzaminy ze sztuk walki, obejmujące także zapasy. Duże zawody odbyły się w 1935 roku w Qingdao i w 1947 roku w Szanghaju. Ponieważ reguły nie zostały dostatecznie precyzyjnie określone, dochodziło do stosowania niebezpiecznych technik i wywołanych nimi urazów.

Na przełomie lat 40. i 50. pozostała tylko garstka słynnych mistrzów: Bao Shanlin, Wei Dehai, Chen Delu, Shen Yousan i Dan Shijun w Pekinie, Zhang Hongyu, Zhang Liansheng, Zhang Kuiyuan (później został adeptem yiquan) w Tianjinie, Bu Enfu (również ekspert yiquan) w Shenyangu, Ya Yonglu, Song Zhengpu i Tian Yurong w rejonie Szanghaju i Nankinu oraz Hong Lihou w Zhangjiakou. Po zawodach w 1953 roku w Tianjinie zapasy shuai-jiao stały się oficjalną, popieraną przez władze dyscypliną. Pierwsze oficjalne mistrzostwa Chin odbyły się w 1956 roku w Pekinie. Tytuły mistrzowskie w różnych kategoriach uzyskali: Yang Ziming z Tianjinu (uprawiał także yiquan) oraz Cenge i Qimude z Mongolii Wewnętrznej.

Dziś zapasy shuai-jiao należą do grona tradycyjnych chińskich dyscyplin sportowych. Choć nie są tak popularne jak inne sztuki walki wushu (kung-fu), uprawia się je praktycznie w wszystkich regionach Chin i regularnie organizuje zawody. Poza Chinami pozostają one jak dotąd niemal nieznane.

Andrzej Kalisz

Tagi: , ,

Komentarze wy³¹czone.

Patrnerska strona

Serwis informacyjny MMA najpopularniejszy w Polsce

Trening i motywacja kochamsilownie.pl