Sun Bin – ChiÅ„ska sztuka wojny
28 grudnia, 2009 autor dacheng„Sunzi bingfa” (Sztuka wojenna mistrza Sun), autorstwa Sun Wu, który żyÅ‚ na przeÅ‚omie VI i V wieku przed naszÄ… erÄ…, to klasyczne dzieÅ‚o z zakresu chiÅ„skiej wojskowoÅ›ci. Jest ono godne polecenia nie tylko wojskowym, czy adeptom sztuk walki. Wszyscy zainteresowani kulturÄ… Dalekiego Wschodu znajdÄ… w nim wiele ciekawych informacji i inspiracji. JapoÅ„scy biznesmani już od dawna wykorzystujÄ…, prowadzÄ…c interesy, wiedzÄ™ zawartÄ… w tym traktacie – znajdujÄ…c tam bogactwo wskazówek dotyczÄ…cych kierowania ludźmi, skutecznych taktyk i strategii dziaÅ‚ania. W ostatnich latach ich Å›ladami podąża coraz wiÄ™cej przedsiÄ™biorców i menadżerów zachodnich.
Sun Bin to nazwisko teoretyka sztuki wojennej, które powtarza siÄ™ w klasycznych chiÅ„skich źródÅ‚ach równie czÄ™sto jak Sun Wu. Jeszcze w latach 60. XX wieku trwaÅ‚y jednak dyskusje, czy wspominana w starożytnych tekstach praca o sztuce wojennej, której autorem miaÅ‚ być Sun Bin i traktat Sun Wu nie sÄ… jednym i tym samym. Poza wzmiankami w dawnych ksiÄ™gach nie zachowaÅ‚ siÄ™ bowiem po tym dziele żaden Å›lad. Dopiero w kwietniu 1972 roku, podczas prac wykopaliskowych na terenie grobowców z dynastii Zachodniej Han (206 p.n.e.-24 n.e.) w Yinqueshan w prowincji Shandong, w jednym stanowisku odkryto dwa odrÄ™bne teksty zapisane na bambusowych deszczuÅ‚kach. Jeden z nich – „Sztuka wojenna mistrza Sun z Wu”, to powszechnie znany traktat Sun Wu, drugi – „Sztuka wojenna mistrza Sun z Qi” uznano za dzieÅ‚o Sun Bina, potomka Sun Wu, żyjÄ…cego sto kilkadziesiÄ…t lat po nim. Tekst zostaÅ‚ skopiowany i zrekonstruowany, ponieważ niektóre fragmenty na deszczuÅ‚kach byÅ‚y sÅ‚abo czytelne. Po raz pierwszy opublikowany zostaÅ‚ w 1975 roku. Tutaj przedstawiam przekÅ‚ad drugiego rozdziaÅ‚u traktatu Sun Bina.
Audiencja u króla Wei
Podczas audiencji u króla Wei z państwa Qi, Sun Bin powiedział:
Gdy prowadzi się wojnę, sytuacja ciągle się zmienia. Tę prawdę przekazali nam dawni władcy. Zwycięstwo może sprawić, że państwo zagrożone upadkiem przetrwa i linia pokoleń będzie kontynuowana. Porażka może spowodować utratę terytorium i zagrozić istnieniu państwa. Oto dlaczego do kwestii prowadzenia wojny należy podchodzić z wielką uwagą.
Upodobanie wojny prowadzi do klęski, a umiłowanie zwycięstwa sprowadza upokorzenie. Wojna nie jest czymś w czym należy znajdować upodobanie, a chwała zwycięstwa czymś, czego można pragnąć.
Działanie należy podejmować tylko wtedy, gdy spełnia się pewne warunki. Gdy małe miasta wytrwale się bronią, to dlatego, że mają zgromadzone zapasy. Gdy armia jest mała, ale walczy z zapałem, to dlatego, że broni sprawiedliwości. Nic pod niebiosami nie zapewni wytrwałości i zapału żołnierzom broniącym miasta pozbawionego zapasów i walczącym, gdy nie stoją po stronie sprawiedliwości.
Gdy Yao rzÄ…dziÅ‚ Krajem Pod Niebem, byÅ‚o siedem plemion, które sprzeciwiÅ‚y siÄ™ jego wÅ‚adzy – z tego dwa na wschodzie i cztery na centralnych równinach. Yao zorganizowaÅ‚ wyprawÄ™ wojennÄ… przeciw krajom nadmorskim i zapewniÅ‚ spokój ludowi północy. PokonaÅ‚ Gong Gonga i zakoÅ„czyÅ‚ wojnÄ™, tak że nie byÅ‚o już potrzeby użycia wojsk. Po kilku latach podupadÅ‚ na zdrowiu i nie mógÅ‚ już rzÄ…dzić, przekazaÅ‚ wówczas wÅ‚adzÄ™ Shunowi.
Shun pokonał Huan Dao i wygnał go na górę Chong, zwyciężył Guna i zesłał go na górę Yu, pobił trzy szczepy Miao i zmusił je do wycofania się do Wei, wyniszczył klan Youhu z centralnych równin. Po pewnym czasie szczepy Miao znów wzrosły w siłę. Shun, gdy zdrowie przestało mu dopisywać, nie mogąc już rządzić, przekazał władzę Yu.
Yu przekopał kanał przez Meng Men, by odprowadzić nadmiar wód z Da Xia, wykarczował lasy i wypalił łąki, by przygotować ziemię do uprawy. Na zachodzie zwyciężył i zniszczył szczepy Miao, przynosząc korzyść światu. Walczył zwycięsko i wzmocnił swą władzę, dlatego zdobył poważanie.
W dawnych czasach Shen Nong walczyÅ‚ z Fu Sui, Huang Di walczyÅ‚ z Zhi You pod Shu Lu, Yao udaÅ‚ siÄ™ z wyprawÄ… przeciw Gong Gongowi, Shun przeciw Jue Guangowi, Tang pokonaÅ‚ i wygnaÅ‚ Jie, król Wu poprowadziÅ‚ ekspedycjÄ™ przeciwko Zhou. Gdy Shanyan buntowaÅ‚o siÄ™, książę Zhou zdÅ‚awiÅ‚ rebeliÄ™. Dlatego mówiÄ™: SÄ… tacy, których cnoty nie równajÄ… siÄ™ cnotom piÄ™ciu pierwszych cesarzy, a zdolnoÅ›ciami nie dorównujÄ… oni trzem królom – zaÅ‚ożycielom dynastii. PowiadajÄ…, że bÄ™dÄ… rozwijać cnoty humanitarnoÅ›ci i sprawiedliwoÅ›ci, praktykować rytuaÅ‚y i muzykÄ™, kultywować skromność, i w ten sposób powstrzymajÄ… wojny. Chociaż wcale nie byÅ‚o tak, że Yao i Shun nie chcieli dziaÅ‚ać w ten sposób, nie przynosiÅ‚ on jednak efektu, dlatego musieli uciec siÄ™ do Å›rodków militarnych.
Przekład z chińskiego:
Andrzej Kalisz
Tagi: sun bin, sun wu, sunzi, sztuka wojny