Historia Yiquan
9 marca, 2010 autor dachengWang Xiangzhai (1885-1963), znany również pod imionami Nibao, Zhenghe, Yuseng (Kosmiczny mnich) należaÅ‚ do najwybitniejszych uczniów sÅ‚ynnego mistrza wewnÄ™trznego stylu xingyiquan (hsing-i ch’uan), Guo Yunshena. Podobno tylko Wangowi, który zostaÅ‚ uczniem Guo, gdy ten byÅ‚ już w podeszÅ‚ym wieku, ten przekazaÅ‚ wszystkie tajniki ćwiczeÅ„ zhan zhuang. StaÅ‚y siÄ™ one później najbardziej charakterystycznym elementem yiquan.
W 1907 roku Wang opuścił dom i zaciągnął się do wojska. Początkowo był pomocnikiem kuchennym. Dopiero gdy jeden z oficerów odkrył, że posiada niezwykłe umiejętności, został instruktorem sztuki walki. W 1913 roku wsławił się pokonaniem Li Ruidonga, twórcy stylu Li taijiquan, instruktora walki wręcz gwardii prezydenckiej. W tym samym roku został szefem Sekcji Walki Wręcz Armii Lądowej. Jako instruktorów Sekcji zatrudnił tak słynnych mistrzów z kręgu xingyi/bagua jak: Sun Lutang (mistrz xingyiquan i baguazhang, twórca stylu Sun taijiquan), Shang Yunxiang (twórca stylu Shang xingyiquan), Liu Wenhua (syn Liu Qilana, który wraz z Guo Yunshenem był uczniem Li Luonenga).
W 1915 roku Wang pokonaÅ‚ mistrza stylu modliszki – Zhou Ziyana, który zostaÅ‚ nastÄ™pnie uczniem Wanga.
W 1918 roku, gdy z powodu zmian politycznych Sekcja Walki WrÄ™cz zaprzestaÅ‚a dziaÅ‚alnoÅ›ci. Wang wyruszyÅ‚ na poÅ‚udnie w poszukiwaniu najwiÄ™kszych mistrzów sztuki walki. Najpierw udaÅ‚ siÄ™ do klasztoru Shaolin, gdzie uczyÅ‚ siÄ™ systemu xinyiba (zbliżonego do xingyiquan) od mnicha Henglin (znanego też jako Changlin lub Xianglin – od tego samego mnicha uczyÅ‚ siÄ™ później Doshin So, twórca Shorinji Kempo). W prowincji Hubei Wang uczyÅ‚ siÄ™ od ekscentrycznego mistrza Jie Tiefu. W prowincji Fujian ponownie zostaÅ‚ zatrudniony jako instruktor sztuki walki w armii tej prowincji. W tym czasie zetknÄ…Å‚ siÄ™ z mistrzami poÅ‚udniowego stylu biaÅ‚ego żurawia – Fang Qiazhuang i Jin Shaofeng. WracajÄ…c na północ spotkaÅ‚ sÅ‚ynnego mistrza xinyi – Huang Muqiao, od którego nauczyÅ‚ siÄ™ „taÅ„ca zdrowotnego”. W Xi’anie zetknÄ…Å‚ siÄ™ ze sÅ‚ynnym z szybkich kopnięć mistrzem Liu Peixian. UczyÅ‚ siÄ™ też baguazhang od Liu Fengchuna. SpotkaÅ‚ także mistrzów taijiquan Yang Shaohou i Yang Chengfu. SÄ… to oczywiÅ›cie tylko niektórzy z mistrzów od których Wang siÄ™ uczyÅ‚ lub z którymi wymieniaÅ‚ doÅ›wiadczenia.
OkoÅ‚o 1925 roku, nauczajÄ…c xingyiquan w Pekinie i Tianjinie Wang stwierdziÅ‚, że jego uczniowie zbyt wielkÄ… wagÄ™ przywiÄ…zujÄ… do zewnÄ™trznej formy, okreÅ›lonego zestawu technik, a zbyt małą do aspektu umysÅ‚owego, mentalnego. W treningu zaczÄ…Å‚ wiÄ™c w wiÄ™kszym stopniu wykorzystywać ćwiczenia zhan zhuang, i inne zbliżone do charakterystycznych metod treningowych współczesnego yiquan/dachengquan, a mniej uwagi zwracać na trening form. ZmieniÅ‚ też nazwÄ™ systemu na yiquan, eliminujÄ…c element xing (forma). Od tego momentu rozpoczęła siÄ™ droga rozwoju nowego systemu. Pierwszym uczniem yiquan w Pekinie byÅ‚ Qi Zhidu, w Tianjinie dołączyli: Zhao Enqing (Zhao Daoxin – zwyciÄ™zca konkurencji wolnej walki podczas Trzecich OgólnochiÅ„skich Zawodów Sportowych, wsÅ‚awiÅ‚ siÄ™ też pokonaniem norweskiego boksera Andersena majÄ…c na nogach utrudniajÄ…ce poruszanie klapki, twórca odmiany xinhuizhang, opartej w dużym stopniu na baguazhang), Gu Xiaochi, Ma Qichang, Deng Zhisong, Miao Chunyu, Zhang Zonghui, Zhang Entong (później, w latach pięćdziesiÄ…tych, pokonaÅ‚ mistrza Chin wagi ciężkiej w zapasach Zhang Kuiyuana, który potem również zostaÅ‚ adeptem yiquan), Qiu Zhihe, Zhao Fengyao, Zhao Zuoyao.
W 1928 roku Wang pojechaÅ‚ wraz z mistrzem xingyiquan z Tianjinu Zhang Zhankui i swoim uczniem Zhao Enqing na Trzecie OgólnochiÅ„skie Zawody Sportowe do Hangzhou, gdzie byÅ‚ sÄ™dziÄ… konkurencji wolnej walki, a także demonstrowaÅ‚ metody treningowe yiquan. Jego uczeÅ„ Zhao Enqing (później znany jako Zhao Daoxin) zostaÅ‚ zwyciÄ™zcÄ… turnieju wolnej walki. NatÄ™pnie Wang zaproszony zostaÅ‚ do Szanghaju, gdzie zaÅ‚ożyÅ‚ Towarzystwo Yiquan. Po pojedynku Wanga z bokserskim mistrzem Å›wiata, WÄ™grem Inge (później relacja o tym pojedynku ukazaÅ‚a siÄ™ w londyÅ„skim „Timesie”) o yiquan zaczęło być gÅ‚oÅ›no. Uczniami Wanga w tym okresie zostali m.in.: You Pengxi (twórca odmiany kong jin, pod koniec życia wyemigrowaÅ‚ do USA, gdzie nauczaÅ‚ w Kaliforni i zmarÅ‚ w 1983 roku), Gao Zhendong, Zhu Guolu, Zhu Guozhen, Bu Enfu (mistrz Chin w boksie i zapasach shuai-jiao), Zhang Changxin (zwyciÄ™zca zawodów bokserskich w Szanghaju), Zhang Changyi, bracia Han Xingqiao i Han Xingyuan, Wang Shuhe, Ma Jianzhao, Ning Dachun.
Han Xingqiao, Zhao Daoxin, Zhang Changxin i Gao Zhendong wkrótce zasÅ‚ynÄ™li w Szanghaju jako „czterej diamentowi wojownicy”. Wang napisaÅ‚ wówczas pierwszy traktat o swym systemie: „PrawidÅ‚owa Å›cieżka yiquan”. W tym czasie yiquan Wang Xiangzhai’a znacznie już różniÅ‚ siÄ™ od tego co prezentowali inni przedstawiciele xingyiquan. W swym dziele Wang wyraźnie krytykuje niektóre koncepcje powszechne wówczas w Å›rodowisku xingyiquan, jednoczeÅ›nie jednak wiele swych wywodów opiera na tradycyjnych ideach, z których w późniejszych latach zrezygnowaÅ‚. W niektórych źródÅ‚ach na temat xingyiquan spotkać można termin „szkoÅ‚a naturalna” xingyiquan, w odniesieniu do tego, czego Wang nauczaÅ‚ w okresie szanghajskim.
W tym czasie jeden z szanghajskich bankierów namówiÅ‚ Wanga, by zorganizowaÅ‚ grupÄ™, która wyjedzie na tournee zagraniczne i bÄ™dzie demonstrować potÄ™gÄ™ chiÅ„skiej sztuki walki. Niestety wkrótce perturbacje polityczne sprawiÅ‚y, że bankier miaÅ‚ ważniejsze sprawy na gÅ‚owie i pomysÅ‚ upadÅ‚. Podczas pobytu w Szanghaju Wang Xiangzhai spotkaÅ‚ mistrza liuhebafa – Wu Yihui, którego zaliczyÅ‚ do trzech najwiÄ™kszych mistrzów, jakich spotkaÅ‚ podróżujÄ…c po Chinach (pozostali dwaj to wspomnieni już wyżej Jie Tiefu i Fang Qiazhuang).
W 1935 roku Wang Xiangzhai z Bu Enfu, Zhang Entongiem, Zhang Changxinem i Han Xingqiao udał się do rodzinnego powiatu Shen. Tam skoncentrowali się na treningu i studiach nad teorią sztuki walki. Wypracowano wówczas większość metod treningowych, stosowanych obecnie w yiquan. Praktyka wykazała, że uczniowie nauczani według tych metod robili znacznie szybsze postępy.
W 1937 roku Wang osiadÅ‚ w Pekinie. NauczaÅ‚ yiquan i pracowaÅ‚ nad teoriÄ… systemu. W tym czasie dużą sÅ‚awÄ… cieszyÅ‚ siÄ™ w Pekinie Hong Lianshun, mistrz tan tui i xingyiquan. Gdy usÅ‚yszaÅ‚ o niezwykÅ‚ych umiejÄ™tnoÅ›ciach Wanga, przybyÅ‚ by siÄ™ z nim zmierzyć. Po porażce Hong zostaÅ‚ uczniem Wanga i także swoich uczniów przekazaÅ‚ Wangowi. WÅ›ród nich byÅ‚ m.in.: późniejszy nastÄ™pca Wanga – Yao Zongxun (1917-1985).. Inni uczniowie z okresu pekiÅ„skiego to: Dou Shiming (znany z tego, że pokonaÅ‚ jednym uderzeniem Gao Yanwanga, ochroniarza generaÅ‚a Fu Shuangying), Dou Shicheng, Li Yongzong, Yang Demao, Zhang Zhong, Zhang Fu, Wang Binkui, Yang Shaoqing, Li Wentao, Li Jianyu, Wang Shichuan, Jiao Jingang, Ao Shuopeng, Ao Shuohong, Tong Guocao.
W 1939 roku Wang opublikowaÅ‚ w gazecie „Shibao” tekst w którym zapraszaÅ‚ wszystkich mistrzów sztuk walki do wymiany doÅ›wiadczeÅ„. PrzybywajÄ…cy z reguÅ‚y chcieli przekonać siÄ™ o umiejÄ™tnoÅ›ciach Wanga w pojedynku z nim. Wang wytypowaÅ‚ czterech uczniów, z którymi mieli walczyć przybyli. Byli to Han Xingqiao, Hong Lianshun, Yao Zongxun i Zhou Ziyan (byÅ‚y mistrz stylu modliszki, który zostaÅ‚ uczniem Wang Xiangzhai’a już w 1915 roku, gdy ten reprezentowaÅ‚ jeszcze xingyiquan, przed utworzeniem yiquan). Dopiero po pokonaniu jednego z tych czterech uczniów, przybyÅ‚y mistrz miaÅ‚ przystÄ…pić do pojedynku z Wangiem. Jednak nikomu siÄ™ to nie udaÅ‚o.
W 1940 roku w Tokio odbyÅ‚ siÄ™ wielki festiwal sztuk walki do udziaÅ‚u w którym zaproszono delegacjÄ™ chiÅ„skÄ…. PojechaÅ‚o tam szereg osób kolaborujÄ…cych z okupantem. PrzewodniczÄ…cy delegacji próbowaÅ‚ namówić do udziaÅ‚u Wang Xiangzhai’a, którego uważaÅ‚ za najwiÄ™kszego wówczas mistrza. Wang odmówiÅ‚, lecz w trakcie festiwalu chiÅ„ska delegacja wiele o nim opowiadaÅ‚a JapoÅ„czykom, tak że wkrótce wielu z nich zaczęło przybywać do Pekinu, by spotkać siÄ™ z Wangiem. Wang nie odmawiaÅ‚ tym, którzy chcieli z nim odbyć pojedynek. Å»adnemu nie udaÅ‚o siÄ™ pokonać Wanga. Wielu z tych JapoÅ„czyków chciaÅ‚o zostać jego uczniami, lecz tylko jednego Wang zaakceptowaÅ‚ – byÅ‚ to Kenichi Sawai, który później stworzyÅ‚ swojÄ… odmianÄ™ yiquan, znanÄ… w Japonii jako taiki-ken (Sawai byÅ‚ jednym z najsÅ‚ynniejszych mistrzów w Japonii, byÅ‚ on miÄ™dzy innymi konsultantem twórcy karate kyokushin Masutatsu Oyamy). Chociaż Sawai byÅ‚ uczniem Wang Xiangzhai’a, zwykle lekcji udzielaÅ‚ mu Yao Zongxun.
W 1941 roku Wang Xiangzhai nadaÅ‚ szeÅ›ciu najlepszym uczniom honorowe imiona, wyrażajÄ…c w ten sposób swe uznanie dla ich zdolnoÅ›ci i umiejÄ™tnoÅ›ci. Zhao Enqing otrzymaÅ‚ imiÄ™ Daoxin, Han Xingqiao – Daokuan, Bu Enfu – Daokui, Zhang Entong – Daode, Zhao Fengyao – Daohong. Szczególnie wyróżniony zostaÅ‚ Yao Zongxun, który chociaż mÅ‚odszy i o mniejszym stażu od innych, wykazaÅ‚ siÄ™ niezwykÅ‚ymi zdolnoÅ›ciami do nauki. OtrzymaÅ‚ on imiÄ™ Jixiang, oznaczajÄ…ce, że jest sukcesorem Wang Xiangzhai’a (ji – kontynuować, xiang – element imienia Xiangzhai). Wang podarowaÅ‚ Yao także wachlarz, na którym wykaligrafowaÅ‚ wiersz, który dowodzi, że wytypowaÅ‚ Yao na swego głównego nastÄ™pcÄ™.
Yao Zongxun wykazaÅ‚ swe umiejÄ™tnoÅ›ci w wielu walkach, czÄ™sto wystÄ™pujÄ…c w zastÄ™pstwie Wang Xiangzhai’a, gdy ktoÅ› chciaÅ‚ siÄ™ z nim zmierzyć. W latach 40-ch stoczyÅ‚ też wiele pojedynków z panoszÄ…cymi siÄ™ wówczas w Pekinie gangami ulicznymi, przez co uzyskaÅ‚ ogromne doÅ›wiadczenie w zakresie realnej walki.
Yiquan był wówczas już systemem całkowicie odrębnym od xingyiquan. Uczniowie Wanga zaproponowali nadanie mu nowej nazwy: dachengquan (boks wielkiej pełni). Wang był przeciwny, gdyż nazwa ta sugerowała, że jest to system doskonały, a przecież nie istnieje granica w rozwoju sztuki walki. Ponieważ jego sprzeciw nie był jednak zbyt stanowczy, nazwa przyjęła się i była w powszechnym użyciu przez kilka lat, a przez niektórych jest stosowana do dziś. Większość uczniów powróciła jednak do pierwotnej nazwy yiquan.
Wang napisaÅ‚ w tym czasie drugi traktat teoretyczny: „Centralna oÅ› drogi pięści” znany także jako „Teoria dachengquan”. Oparty jest on w pewnym stopniu na „PrawidÅ‚owej Å›cieżce yiquan”. Wang zrezygnowaÅ‚ jednak już caÅ‚kowicie z wielu tradycyjnych idei. Metody treningowe zostaÅ‚y oparte na innych koncepcjach. Wang stwierdziÅ‚ bowiem, że jego nowe metody pozwalaÅ‚y osiÄ…gnąć takie same, a nawet lepsze rezulaty w Å‚atwiejszy sposób i w krótszym czasie niż tradycyjne metody treningowe.
Wang stopniowo ograniczać siÄ™ zaczÄ…Å‚ do nauczania starych uczniów, nowo przybyÅ‚ych kierujÄ…c do Yao Zongxuna. W poÅ‚owie lat czterdziestych Wang coraz wiÄ™cej uwagi zaczÄ…Å‚ poÅ›wiÄ™cać zdrowotnemu wykorzystaniu ćwiczeÅ„ yiquan i osobiÅ›cie nauczaÅ‚ grupÄ™ „zdrowotnÄ…”. Uczniami tej grupy byli m.in. Chen Haiting, Qin Zhongsan, Yu Yongnian, Bu Yukun, Mi Jingke, Sun Wenqing, Zhang Yuheng, Qi Zhenlin i córka Wang Xiangzhai’a – Wang Yufang. W 1947 roku grupa zdrowotna, spotykajÄ…ca siÄ™ na terenie ÅšwiÄ…tyni Przodków (obecnie PaÅ‚ac Kultury Ludu PracujÄ…cego) liczyÅ‚a sobie okoÅ‚o 100 osób. CzÄ™sto udawaÅ‚o siÄ™ im pozbyć schorzeÅ„, których nie można byÅ‚o wyleczyć w inny sposób. Udowodniona zostaÅ‚a skuteczność terapeutyczna tych ćwiczeÅ„ i brak niepożądanych skutków ubocznych.
Po1949 roku sytuacja nie sprzyjaÅ‚a uprawianiu yiquan jako sztuki walki. Chociaż w 1950 roku Wang zostaÅ‚ wiceprzewodniczÄ…cym sekcji wushu OgólnochiÅ„skiej Komisji Kultury Fizycznej, wkrótce zrezygnowaÅ‚ z tego stanowiska. W nastÄ™pnych latach ograniczaÅ‚ siÄ™ niemal caÅ‚kowicie do nauczania wersji zdrowotnej. Grupa zdrowotna przeniosÅ‚a siÄ™ do Parku Sun Yatsena i dziaÅ‚aÅ‚a swobodnie. Yu Yongnian przedstawiÅ‚ wÅ‚adzom raport o walorach zdrowotnych ćwiczeÅ„ zhan zhuang, w wyniku czego metodÄ™ tÄ™ wprowadzono w wielu szpitalach w caÅ‚ych Chinach. Także Wang Xiangzhai’a zaproszono do nauczania w szpitalach. W 1958 roku zostaÅ‚ zatrudniony w PekiÅ„skim Instytucie Badawczym ChiÅ„skiej Medycyny. W 1961 roku przeniósÅ‚ siÄ™ do Szpitala Tradycyjnej ChiÅ„skiej Medycyny w Baoding w prowincji Hebei. GrupÄ™ zdrowotnÄ… z Parku Sun Yatsena przejÄ…Å‚ Yao Zongxun, który wybranych uczniów nauczaÅ‚ także wersji bojowej w swoim domu. W 1962 roku Wang wziÄ…Å‚ udziaÅ‚ w konferencji poÅ›wiÄ™conej qigong, gdzie daÅ‚ pokaz, który spotkaÅ‚ siÄ™ z dużym zainteresowaniem. 12 lipca 1963 roku zmarÅ‚ w Tianjinie.
Podczas gdy wersja zdrowotna rozwijaÅ‚a siÄ™ swobodnie, system bojowy spotykaÅ‚ siÄ™ przez dÅ‚ugi okres z niechÄ™ciÄ… wÅ‚adz. Uprawiano go tylko w niewielkich zaufanych krÄ™gach. Szczególnie trudny byÅ‚ okres Rewolucji Kulturalnej (1966-1976), gdy nastÄ™pca Wang Xiangzhai’a – Yao Zongxun zostaÅ‚ zesÅ‚any z rodzinÄ… na wieÅ›. Nawet w tym bardzo niesprzyjajÄ…cym okresie Yao nadal ćwiczyÅ‚ i nauczaÅ‚ swoich synów, bliżniaków – Yao Chengguanga i Yao Chengronga. Pod koniec lat siedemdziesiÄ…tych Yao powróciÅ‚ do Pekinu i w coraz bardziej sprzyjajÄ…cej atmosferze zaczÄ…Å‚ intensywnie propagować yiquan. W tym czasie Yao pracowaÅ‚ także nad wykorzystaniem metod treningowych yiquan w różnych dyscyplinach sportu. Wiele swych sukcesów chiÅ„scy sportowcy zawdziÄ™czajÄ…, przynajmniej częściowo, metodom treningowym wypracowanym przy współudziale Yao Zongxuna. W 1984 roku powstaÅ‚o PekiÅ„skie Stowarzyszenie Badawcze Yiquan, którego Yao Zongxun zostaÅ‚ pierwszym przewodniczÄ…cym.
Tagi: dachengquan, kung fu, wushu, yiquan